Pielęgnacja psiego nosa – na czym polega i dlaczego jest ważna

Pielęgnacja psiego nosa – na czym polega i dlaczego jest ważna?

Nasi czworonożni przyjaciele widzą i poznają świat inaczej niż my. W przypadku ludzi jednym z najważniejszych zmysłów jest wzrok, natomiast u naszych psich przyjaciół jest to węch, który wykształca się jako pierwszy. Szczenięta rodzą się głuche i ślepe i dopiero z czasem zaczynają widzieć obrazy i słyszeć dźwięki. Zapachy czują natomiast od samego początku. Niewątpliwie psi węch jest o wiele bardziej wyczulony niż ludzki. Psi nos ze względu na swoje niesamowite możliwości bardzo często jest przez wykorzystywany podczas zadań specjalnych – psy policyjne szukają osób zaginionych lub zwłok, narkotyków i materiałów wybuchowych. W ratownictwie pracują psy przeszkolone do poszukiwania osób zasypanych gruzem czy lawiną. Do wszystkich tych zadań nasi przyjaciele wykorzystują swój niesamowity węch.

Nos psa – jaką rolę odgrywa i dlaczego zmysł węchu jest tak ważny

Zmysł węchu u psa jest najważniejszym zmysłem, który odpowiada za poznawania otaczającego go świata. Jest on także zmysłem dominującym. Znaczna część psiego mózgu odpowiedzialna jest właśnie za odbieranie zapachów i ich interpretację. Szczególnie rozwinięty węch mają psy myśliwskie. Choć psi nos wygląda niepozornie, to jest on odpowiednikiem ludzkich linii papilarnych. Każdy pies ma inny nos, co powoduje, że są niepowtarzalne. Powierzchnia psiego nosa (trufli) pokryta jest gruczołami, które odpowiedzialne są za jego zwilżanie, przez co jest chłodny i wilgotny. Dzięki temu cząsteczki zapachów przylepiają się do psiego nosa, następnie rozpuszczane są w śluzie i przekazywane dalej do komory nosowej. Nozdrza psów również mają charakterystyczną budowę. Są szersze na górze i nieco węższe na dole. Pozwala im to brać głęboki wdech i tym samym odbierać więcej zapachów. Cząsteczki zapachów nie są one wydmuchiwane podczas wydechu co pozwala czworonogowi dokładnie je analizować. Wdychane zapachy przedostają się na strukturę kostną, gdzie kumulowane są cząsteczki zapachowe. Cząsteczki trafiają do narządu lemieszowego (organu Jacobsa), który zwany jest tajną bronią psów. Znajduje się on po dwóch stronach przegrody nosowej i jest połączony z pyskiem, co potęguje efekt zdobywanych informacji. To niezwykłe narzędzie wyłapuje między innymi feromony płciowe, które są ważna dla psa w aspekcie seksualnym i społecznym. Oprócz narządu Jacobsona psy wyposażone są w zespół komórek zwany zwojem Gruenberga. Zwój ten znajduje się w pobliżu czubka nosa, który jest niezwykle wrażliwy na feromony alarmowe, czyli zapachy wydzielane przez zwierzęta w sytuacjach zagrożenia. Feromony te wydzielane są nieświadomie. Można by rzec, że psy w dosłownym znaczeniu czują strach. Często podczas intensywnego węszenia psy ślinią się, zwłaszcza kiedy zapach jest dla nich niezwykle atrakcyjny. Intensywnie ślinienie się pomaga zebrać psu jeszcze więcej cennych informacji. Przez ślinę psy przekazują zdobyte zapachy do organu Jacobsona, który podaje je dalej do mózgu.

Psy są w stanie poruszać każdą częścią nosa osobno, dzięki potrafią określić jednoznacznie kierunek, z którego dany zapach do nich dociera, na długo zanim zobaczą jego źródło. Co ciekawe nasi czworonożni przyjaciele są w stanie oddzielnie przetwarzać zapachy przez każde z nozdrzy. Prawe nozdrze służy do węszenia nowych, nieznanych dotychczas zapachów, natomiast lewe nozdrze odpowiedzialne jest za wyłapywanie zapachów, które dla psiaka są już znane. Ilość receptorów węchowych różni się w zależności od rasy psa, jednak waha się w granicach kilkuset milionów. Owczarki niemieckie mają około 300 milionów receptorów – dla porównania ludzki nos ma ich zaledwie 5-6 milionów, czyli 60 razy mniej. Nic więc dziwnego, że psy czują zapachy znacznie lepiej niż ludzie.
Neurony odpowiedzialne za analizę zapachów u psów jak i u ludzi umiejscowione są w okolicy pnia mózgu. U człowieka ważą przeciętnie około 1,5 grama, natomiast u psa ich waga wynosi przeciętnie 6 gramów. Proporcjonalnie do rozmiarów całego mózgu część odpowiedzialna za zapachy u psów zajmuje nawet 40 razy większą powierzchnię niż u ludzi. Mózg człowieka po jakimś czasie przyzwyczaja się do zapachu i przestaje odbierać go z taką intensywnością jak na samym początku. Psi nos różni się pod tym względem, ponieważ przez cały czas odbiera zapachy z taką samą intensywnością.
Węszenie jest dla psów naturalnym zachowaniem, mającym bardzo duże znaczenie dla ich psychiki. Aby nie zaburzać ich komfortu psychicznego nie należy psom przerywać węszenia. Nie wolno również karcić psa, jeśli ten próbuje lizać przykładowo mocz innego psa znaleziony na trawniku. W ten sposób psy analizują zapach. Psiaki są w stanie wyczuć indywidualny zapach każdego człowieka, a w szczególności swojego właściciela.
Psy nie mogą odbierać zapachów, kiedy intensywnie zieją, na przykład po intensywnej aktywności. Można to łatwo wówczas sprawdzić podsuwając im pod nos smaczek. Aby poczuć zapach pies musi zamknąć pysk i dopiero wtedy uruchomią się jego receptory zapachowe. Z tego względu w czasie upałów, kiedy pies dyszy i ma otwarty pysk jego zdolność łapania i rozpoznawania zapachów znacznie spada – nawet o 40%.

Do czego wykorzystywany jest psi węch?

Psi węch odgrywa w życiu czworonoga bardzo ważną rolę. Psy są w stanie zapamiętać około 600 tysięcy zapachów i kojarzyć je z określonymi przedmiotami czy sytuacjami. Za jego pomocą poznają otaczający ich świat, są w stanie rozpoznać emocje a nawet niektóre choroby. Hormony, które odpowiedzialne są u ludzi za uczucie szczęścia, podniecenia, złości czy strachu mają swój specyficzny zapach. Dla ludzi jest on niewyczuwalny, jednak psy potrafią go wywęszyć. Stąd biorą się reakcje pupili na nasz stan – próbują nas pocieszyć, kiedy jesteśmy smutni i starają się schodzić nam z drogi, kiedy kipimy złością. Węch u psów odpowiada za budowanie relacji – zarówno z innymi psami jak i z ludźmi. Za pomocą tego zmysłu czworonogi komunikują się między sobą. Służą do tego feromony, które najczęściej wydalane są wraz z moczem. Podczas wąchania moczu pies jest w stanie odczytać wiek, płeć, stan emocjonalny a także informacje seksualne o osobniku, który pozostawił ten ślad. Budowa psiego pęcherza moczowego sprawia, że mogą one wydalać mocz w niewielkich ilościach, dzięki czemu dają radę rozsiewać informacje w wielu miejscach. Zmysł węchu jest nieoceniony także podczas zapoznawania psów ze sobą. Okolice genitaliów przenoszą dużo informacji, dlatego podczas spotkania psy obwąchują sobie te okolice. Za pomocą zmysłu węchu pies jest w stanie odczytać emocje i nastawienie drugiego osobnika.
Ze względu na swój niezwykły węch wiele psów wykorzystywanych jest przez służby mundurowe oraz jednostki ratownicze. Psy szukają niebezpiecznych substancji, poszukują osób zaginionych lub zwłok. Ich umiejętność podążania za tropem węchowym stanowi olbrzymie wsparcie we wszystkich akcjach poszukiwawczych. Bez pomocy czworonożnych przyjaciół wiele akcji poszukiwawczo-ratowniczych może zakończyć się niepowodzeniem. Poza pracą w służbach mundurowych i ratownictwie psy wykorzystywane są w służbie zdrowia, gdzie odpowiednio przeszkolone pomagają wykrywać choroby. Obecnie coraz częściej korzysta się z pomocy psów specjalnie szkolonych do wykrywania nowotworów. Naszym psim przyjaciołom zawdzięczamy naprawdę wiele.

Oczywiście węch psa jest wykorzystywany również podczas polowań. Psy myśliwskie mają bardzo wyczulony węch i potrafią ją wyczuć pomimo dużej odległości. Psy myśliwskie dzielą się na kilka grup, z czego każda ma swoje określone zadania:
aportery – do tej grupy psów myśliwskich zaliczają się psy, które hodowane były w celu polowania na ptaki i niewielką zwierzynę. Ich zadaniem było znalezienie i przyniesienie upolowanej zwierzyny do myśliwskiego. Do tych psów zalicza się między innymi golden retrievery czy labradory.

psy gończe – psy gończe specjalizowały się w gonieniu zwierzyny z wykorzystaniem dźwięku (wokalizacji) tak, aby myśliwy wiedział, gdzie znajduje się ofiara. Niektóre z psów gończych ma duże, zwisające, uszy co nie jest przypadkiem. Taka budowa uszu pozwala psu „zbierać” jeszcze więcej zapachów o zwierzynie. Te psy cechują się niesamowitym węchem i wytrzymałością. Zaliczają się do nich między innymi psy takie jak gończy polski, bloodhound, duży gończy gaskoński, ogar polski, basset hound i beagle.

norowce – są to psy wykorzystywane do polowań na lisy, borsuki i inne zwierzęta ukrywające się w norach. Są niewielkich rozmiarów i posiadają krótkie kończyny, co ułatwia im dostanie się do norki. Do norowców zaliczają się foksteriery, jack russell teriery, jamniki, jagdteriery czy teriery walijskie.

wyżły – to najbardziej uniwersalna grupa psów myśliwskich. Sprawdzają się zarówno w wodzie, jak i na lądzie. Przykładem są wyżły niemieckie, wyżły weimarskie, pointery i setery.

płochacze – ich rola polega na odnajdywaniu zwierzyny i jej płoszenie w taki sposób, aby myśliwy miał szansę ją upolować. Do tej grupy psów zaliczają Cocker spaniel amerykański, Cocker spaniel angielski, Springer spaniel angielski, płochacz holenderski, płochacz niemiecki, Polski spaniel myśliwski czy Field Spaniel.

posokowce – ich zadaniem było doprowadzenie myśliwego do ustrzelonej zwierzyny. Te psy cechuje niesamowicie czuły węch za zapach krwi. Przykładem jest posokowiec bawarski czy hanowerski.

dzikarze – te psy szkolone były do tropienia dzików. Mają także nabytą pasję do tropienia. Są niezwykle zacięte i cechuje je doskonały węch. Zazwyczaj są niewielkich rozmiarów co ułatwiało im to zadanie. Należą do nich między innymi jamniki, foksteriery i airedale terriery.

Funkcje węchu w życiu psa

Jeśli pies w nowym miejscu swobodnie sobie węszy to przede wszystkim jest to dla nas informacja, że czuje się komfortowo. Nie należy odciągać psa od wąchania i przerywać tej naturalnej dla niego czynności. Jeśli nasz psiak nie węszy i jest niespokojny, to tym samym wysyła nam jako swoim opiekunom sygnał, że nie czuje się swobodnie i oczekuje naszej interwencji.

Funkcja komunikacyjna – za pomocą węchu psy się komunikują. W przypadku spotkania dwóch psów, kiedy jeden z nich zamiast obwąchiwania drugiego skupia się na węszeniu trawy to oznacza, że nie chce wchodzić w głębszą interakcję. Jest to także sygnał, że próbuje uniknąć ewentualnego konfliktu. Z tego powodu nigdy nie wolno zmuszać czworonoga do kontaktu z innymi psami, jeśli on sam nie ma na to ochoty. Trzeba też pamiętać, że choć nasz pupil jest super towarzyski to inny pies nie musi mieć ochoty na zabawę. Dlatego warto spytać jego opiekuna czy psy mogą się przywitać. Dopiero po uzyskaniu zgody można pozwolić pupilowi na kontakt. Jeśli jednak zauważymy sygnały wysyłające przez któregokolwiek z czworonogów to należy przerwać ich interakcję i oddalić się zanim pojawi się konflikt.

Funkcja informacyjna – zbieranie informacji o otaczającym świecie jest podstawowym zachowaniem psa. To także sposób do zbadanie czy dane miejsce jest dla niego bezpieczne. W nowym miejscu nie można zabraniać psu możliwości węszenia. Pozwala mu to poznać informacje o terenie i poczuć się pewniej.

Funkcja równowagi – psy używają węchu, aby zaspokoić swoje potrzeby, jak i równowagę psychiczną. Jeśli pies chce się uspokoić lub poczuć pewniej zacznie węszyć.

Zdrowy nos psa to nos wilgotny i chłodny

Zdrowy psi nos jest konieczny do dobrego samopoczucia zarówno fizycznego, jak i psychicznego pupila. Bez zmysłu węchu będzie on miał zaburzone poznawanie świata, interakcje z innymi czworonogami a także orientację w terenie. Na podstawie wyglądu trufli nosowej (nazwa pochodzi od podobieństwa psiego nosa do trufli) człowiek jest w stanie w przybliżeniu określić stan swojego czworonoga. Warto jednak mieć na uwadze, że domowa diagnoza nie zastąpi tej u weterynarza, choć może pokazać zasygnalizować, że z pupilem dzieje się coś niedobrego. Zdrowy psi nos powinien być zimny i mokry. Wynika to z faktu, że nawilżają go błony śluzowe. Zatem mokry psi nos oznacza, że wszystko jest z nim w porządku. Powinien być także zimny, co wynika z faktu, że trufla nosowa pełni rolę regulatora temperatury. Psy pocą się w miejscach, gdzie pozbawione są sierści, czyli na nosie i na opuszkach łap. W ciepłe dni nos chłodzi także wdychane powietrze i obniża temperaturę ciała poprzez odparowywanie wilgoci. Z tego względu nie powinno nas martwić oblizywanie przez psa swojego nosa, chyba, że ma to miejsce podczas sytuacji stresowych. Wówczas może to być znak, że pupil nie czuje się komfortowo w danej sytuacji i oczekuje naszego wsparcia. Niestety nie zawsze mokry nos oznacza, że psiak jest w 100% zdrowy. Mokry nos w połączeniu z kichaniem może oznaczać, że pies jest przeziębiony lub ma alergię. Niektóre choroby nie mają wpływu na nos, dlatego nie jest to gwarancja dobrego stanu zdrowia pupila. Dlatego bardzo ważne są profilaktyczne i systematyczne badania.

O czym może świadczyć suchy nos psa

Istnieje przeświadczenie, że jeśli nos psiaka jest suchy to świadczy to o gorączce. Nie zawsze jednak tak jest – są sytuacje, kiedy jest to normalna rzecz i nie należy się nią przejmować. Nos staje się suchy podczas snu psa i jest taki jeszcze przez chwilę po przebudzeniu. Innymi przyczynami suchej trufli nosowej mogą być niesprzyjające warunki otoczenia jak upał i wysoka temperatura, przeciągi, suche powietrze czy włączona klimatyzacja. Czworonogi szybko reagują na takie warunki i wystarczy chwila, aby nos stał się suchy, ale nie oznacza to, że z naszym czworonogiem dzieje się coś niepokojącego. Brak wilgotnej trufli może być przyczyną odwodnienia a także konsekwencją aktywnego spędzania czasu podczas spaceru. Suchy nos może być także spowodowany specyficzną budową psa. Rasy brachycefaliczne przez specyficzną budowę anatomiczną i inny kształt kufy inaczej odprowadzają nadmiar łez. Cofnięta kufa uniemożliwia również często oblizanie nosa Do psów mających z tym problem zalicza się między innymi pekińczyk, shih-tzu czy buldog francuski. Sucha trufla nosowa może być spowodowany podrażnieniem naskórka spowodowanym na przykład intensywnym kopaniem w ziemi. Suchy nos może jednak świadczyć o pewnych chorobach. Jeśli więc suchość nosa nie jest spowodowana wysoką temperaturą otoczenia, działającą klimatyzacją lub pies tym, że pies dopiero się obudził a objawy się utrzymują to należy udać się do weterynarza i wykonać badania.

Suchy nos u szczeniaka

Nieco inaczej sytuacja ma się w przypadku szczeniaka. Tu dobrze być czujnym i bacznie malucha obserwować i często sprawdzać jego nos. Szczeniaki nie spędzają wiele godzin poza domem, zwłaszcza w wysokich temperaturach, nie są też zbyt aktywne i raczej nie kopią w ziemi, aby ich nos był suchy. Młode psy mają obniżoną odporność przez co łatwo u nich o zakażenia i infekcje. Jeśli u szczeniaka między 8 a 12 tygodniem życia nos często jest suchy to warto skonsultować z lekarzem weterynarii, ponieważ może świadczyć to o stanie odwodnienia lub gorączki. Pamiętajmy, aby pies zawsze miał dostęp do świeżej wody pitnej. Warto także obserwować swojego podopiecznego czy oprócz suchego nosa nie pojawią się inne niepokojące objawy.

Objawem jakich chorób może być suchy nos czworonoga

Suchość nosa może towarzyszyć niektórym chorobom. Podczas przebiegu choroby występuje często gorączka, odwodnienie organizmu i w rezultacie wysuszenie nowa. Wszelkie niepokojące objawy powinniśmy skonsultować z lekarzem weterynarii, który sprawdzi stan zdrowia czworonoga i zleci wykonanie niezbędnych badań. Schorzenia mogą dotyczyć samej okolicy nosa i mogą być to stany zapalne, podrażnienia a nawet poparzenia słoneczne.

Choroby całego organizmu także mogą dać niepokojące zmiany w okolicy nosa. Są to zarówno choroby dermatologiczne, immunologiczne czy endokrynologiczne. Jednym z najpopularniejszych chorób zakaźnych u psów, którym towarzyszy suchy i ciepły nos jest nosówka. To bardzo zaraźliwa choroba. Najbardziej narażone są na nią szczeniaki do 6 miesiąca życia. Jest to także wysoko śmiertelna choroba. Na szczęście są na nią szczepionki, które mogą uchronić czworonoga przez zachorowaniem. Innymi chorobami, które mogą mieć swoje objawy w okolicy nosa to między innymi:

1. pęcherzyca liściasta, rumieniowata, zwyczajna
2. rodzinna parakeratoza płytki nosowej labradorów retrieverów
3. bielactwo nabyte vitiligo
4. oparzenia słoneczne
5. zapalenie naczyń krwionośnych usterka nosa
6. złuszczający toczeń rumieniowaty
7. dermatozy cynkozaleźne
8. zapalenie skórno-śluzowe
9. grzybice
10. reakcje polekowe
11. nużyca

Chorób może być znacznie więcej, dlatego jeśli zauważymy niepokojące objawy należy udać się do lekarza weterynarii, który zleci badania i wdroży konieczne leczenie. Do lekarza należy udać się, jeśli oprócz suchego nosa występują także jedne z poniższych objawów:

• brak apetytu
• osowiałość
• duszności
• zianie
• katar
• kaszel
• osłabienie
• wymioty
• biegunka
• dziwne wycieki z otworów nosowych
• popękany nos
• wysuszony nos
• opuchnięta trufla nosowa
• zrogowacenia
• inne objawy, które są odstępstwem od normy.

Oprócz suchego nosa mogą pojawić się również nadmierne zrogowacenia, które potocznie nazywane jest hiperkeratozą. Jest to rozwarstwienie skóry z którego powstają strupy, bolesne pęknięcia. Najczęściej jego przyczyną nie jest znana. Niektóre psy jednak mają większość skłonność do ich powstania. Między innymi zalicza się do nich labradory, pekińczyki, buldożki, nowofundlandy i wiele innych.

Suchy i ciepły nos psa – jak zareagować

Przede wszystkim należy upewnić się, sytuacja nie mogła być spowodowana na przykład warunkami środowiskowymi – wysoką temperaturą, klimatyzacją oraz tym czy psiak właśnie się nie obudził lub nie należy do ras, które mają predyspozycję do suchego nosa ze względu na specyficzną budowę. Jeśli objawy nie ustępują i dodatkowo pojawiają się inne niepokojące aspekty to jak najszybciej należy skonsultować się z lekarzem weterynarii. Takimi objawami mogą być między innymi katar, kaszel, niedrożność kanalików łzowych, objawy alergii czy temperatura. Suchy i ciepły nos nie zawsze oznacza poważniejszą chorobę. Warto mieć na uwadze także to, że nie każdej chorobie towarzyszy suchy nos, dlatego to nie on powinien być wyznacznikiem zdrowia pupila a okresowe badania Nigdy nie wolno podawać psu leków przeznaczonych dla ludzi typu Apap, Ibuprom, Ibuprofen czy paracetamol! Są one toksyczne dla psiego zdrowia. Mogą one powodować niewydolność nerek, wątroby, jak i zmniejszać krzepliwość krwi. U psów zdarzają się także problemy z zatokami. Wówczas z ich nosa wypływa wydzielina. Może przyjąć formę surowiczą lub śluzową.
Nieprawidłowa wydzielina z nosa to taka, która przybiera formę:

• gęstą
• czarna
• ropną
• z pęcherzykami
• z krwią
• zielono-żółtą

Jeśli suchy nos pojawia się u Twojego czworonoga często i nie jest to spowodowane czynnikami zewnętrznymi to samodzielnie możesz sprawdzić pupilowi temperaturę. Temperaturę u psa sprawdza się doodbytniczo. Pamiętaj, że czworonogi mają wyższą temperaturę ciała. Powinna oscylować ona między 37,5 a 39 stopni Celsjusza. Nie ma znaczenia długość sierści. Wielu właścicieli błędnie myśli, że psy z długą sierścią tą temperaturę będą miały wyższą. Termometr należy posmarować czymś tłustym – może to być wazelina czy olej. Należy go delikatnie wsunąć do odbytnicy uważając jednak, żeby nie było to więcej niż 3 centymetry. Do mierzenia można wybrać termometr elektroniczny lub taki zwykły, rtęciowy.

Pielęgnacja psiego nosa – na czym polega i jakich kosmetyków warto używać

Psi nos jest bardzo wrażliwy i pupil generalnie dba o niego sam. Oczywiście w pewnym stopniu możemy wspomóc czworonoga w pielęgnacji tego ważnego dla niego narządu. Poza preparatami przepisanymi przez weterynarza można stosować maści ochronne i regenerujące truflę nosową. Są to preparaty o działaniu natłuszczającym, nawilżającym i regenerującym. Regenerują i powlekają naskórek warstwą chroniącą przed wysuszeniem i otarciami oraz tworzą barierę dla bakterii. Oparte są na składnikach całkowicie bezpiecznych dla psa nawet w przypadku ich połknięcia. Preparaty takie najczęściej występują w formie maści lub masła i zawierają w swoim składzie masło shea, olej ryżowy, olej kokosowy, olej z pestek malin, olejek lawendowy, wosk sojowy, wosk sojowy i witaminę E. Warto takie preparaty stosować, kiedy psi nos narażony jest na działanie wysokiej temperatury, suchego powietrza, klimatyzacji. Pomoże to odpowiednio zadbać o nawilżenie i zapobiega suchości i ewentualnych podrażnień i pęknięć.

Działamy podobnie jak z naszą skórą, która potrzebuje dodatkowego nawilżenia. Pamiętaj używać preparatów jedynie przeznaczonych dla pupili, chyba że Twój problem jest na tyle poważny, że potrzebna jest interwencja weterynarza i działanie z lekami specjalistycznymi. Wówczas leczenie jest skierowane przeciwko konkretnej przyczynie. Odruchowo wiele właścicieli sięga po wazelinę, jednak nie jest to dobry wybór. Może ona pozatykać pory i wydłużyć proces leczenia suchego nosa i zrogowaceń.

Psi nos – podsumowanie

Psi nos jest niezwykle ważnym zmysłem u czworonoga. Odpowiada on za wiele ważnych aspektów ich życia. Kojarzenie suchego nosa z chorobą organizmu jest mylne. Nie zawsze suchy i ciepły nos będzie oznaczać chorobę. Nie zawsze też zimny i wilgotny będzie świadczyć o książkowym zdrowiu psa. Suchy nos może się pojawić:

• po drzemce
• po odwodnieniu psa po wysiłku
• po działaniu gorącego powietrza, klimatyzacji
• przy predyspozycjach danej rasy ze względu na budowę
• ze względu na alergie
• ze względu na choroby immunologiczne

Pamiętaj odpowiednio zadbać o psi nos za pomocą maści i kremów z witaminą A i E. Pomoże to uniknąć pęknięć, które mogłyby być bolesne dla czworonoga. Jeśli jednak suchy nos pojawia się niezależnie od innych czynników udaj się do weterynarza, aby sprawdzić stan zdrowia pupila. Pamiętaj także o okresowych badaniach kontrolnych, które sprawiają, że możesz trzymać rękę na pulsie i w razie konieczności szybko zareagować.